Audyt środowiskowy jest wartością dla organizacji. Oprócz waloru formalnego związanego z dostosowaniem działalności do przepisów prawnych związanych z ochroną środowiska podnosi ona świadomość ekologiczną.
Na czym polega audyt środowiskowy?
Pojęcie Audytu oznacza dokładną niezależną ocenę poprzez analizę pod względem zgodności z określonymi standardami, wzorcami, listami kontrolnymi, przepisami prawa, normami lub przepisami wewnętrznymi.
Celem audytu środowiskowego jest identyfikacja problemów oraz przegląd dotrzymywania wymaganych obowiązków w zależności od profilu prowadzonej działalności czy usług, poprzez weryfikację zgodności działań przedsiębiorstwa z obowiązującymi przepisami i normami ekologicznymi. To szczegółowy przegląd organizacji pod kątem obowiązujących przepisów prawa.
Jest to ocena działań prowadzonej działalności, które mają wpływ na środowisko naturalne przy jednoczesnym opracowaniu zaleceń i podejmowanych działań zmierzających do usunięcia lub zminimalizowania negatywnego oddziaływania na środowisko.
Wstępnym etapem przeprowadzenia audytu jest przygotowanie przez przedsiębiorstwo dokumentacji w zakresie ochrony środowiska. Przykładem zagadnień, które podlegają szczegółowej analizie są zagadnienia dot.:
1. Gospodarowania odpadami
przykładem dokumentacji jest prowadzona ewidencja odpadów, posiadanie wymaganych pozwoleń i zezwoleń związanych z prowadzeniem gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie; umowy na odbiór odpadów wraz z decyzjami na gospodarowanie odpadami od firm odbierających odpady;
2. Gospodarki wodno-ściekowej
analiza posiadanych pozwoleń wodno-prawnych- dokumenty potwierdzające realizację obowiązków wynikających z posiadanych pozwoleń wodnoprawnych, umowy na pobór wód i odprowadzanie ścieków;
3. Emisji do powietrza
ustalenie i weryfikacja obowiązków przedsiębiorcy z zakresu emisji zanieczyszczeń do powietrza w tym, jeżeli zostało wydane to przedłożenie pozwolenia lub zgłoszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza. Potwierdzenie realizacji warunków z decyzji. Przykładem istotnych zagadnień związanych z emisją gazów cieplarnianych jest np. lista źródeł grzewczych powodujących emisję do powietrza (tzn. spalających paliwo);
4. Hałasu
występowanie źródeł hałasu na terenie przedsiębiorstwa, analiza przeprowadzonych dotychczas w firmie pomiarów.
Podstawą analizy jest również, w zależności od profilu prowadzonej działalności, ogólny zakres wymagań prawnych takich jak: umowy dot. ochrony środowiska, porozumień, zgłoszeń, formularzy opłatowych wraz z potwierdzeniami nadania oraz potwierdzeniami dokonania opłat za korzystanie ze środowiska, weryfikacja prawidłowości w prowadzonej bazie KOBIZE, BDO i wpisów do CRO.
Podczas audytu środowiskowego dodatkowym etapem jest przeprowadzenie wywiadu z przedstawicielami przedsiębiorstwa oraz przeprowadzenie inspekcji w terenie, gdzie można dokonać np. szczegółowego przeglądu instalacji i urządzeń, weryfikacji sposobu magazynowania odpadów.
Bezpośrednia wizja lokalna na terenie przedsiębiorstwa polega na ustaleniu stanu faktycznego w odniesieniu do informacji uzyskanych podczas analizy dokumentacji oraz wywiadu.
Podsumowaniem wyników audytu środowiskowego jest raport w którym zawarta jest aktualna ocena stanu ochrony środowiska z uwzględnieniem profilu prowadzonej działalności, usługi oraz rekomendacje działań mających na celu poprawę stanu środowiska w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawnymi i normami ekologicznymi.
Znaczenie Audytów Środowiskowych dla Firm
Dzięki podsumowaniu w formie raportu z audytu środowiskowego przedsiębiorstwo może:
- sprawdzić aktualny stan faktyczny dot. spełnienia wymogów, przepisów prawnych w zakresie ochrony środowiska;
- zweryfikować wpływ działań prowadzonych przez przedsiębiorstwo, na środowisko;
- uzyskać zalecenia dotyczące działań poprawiających stan środowiska;
- uniknąć kosztownych błędnych działań w zakresie ochrony środowiska;
- poprzez realizację zaleceń- usunięcia nieprawidłowości wykrytych po przeprowadzonym audycie- zmniejszenie możliwości wykrycia naruszeń przy ewentualnych kontrolach zewnętrznych;
- wdrożyć konkretne działania, które pozwolą na minimalizację negatywnego wpływu na środowisko;
- poprawić procesy produkcyjne i zarządzania zasobami co może przyczynić się do obniżenia kosztów;
- zwiększyć efektywność w obszarze ochrony środowiska a tym samym podnieść poziom zaufania wśród społeczeństwa, poprzez prowadzenie działalności w sposób bardziej zrównoważony i odpowiedzialny.
Ponadto audyt środowiskowy jest ważnym narzędziem w zarządzaniu ryzykiem środowiskowym.
Zarządzanie środowiskowe (zarządzanie proekologiczne)
Działanie mające na celu utrzymanie i poprawę stanu środowiska naturalnego, na które oddziałuje działalność człowieka. Jest to zarządzanie środowiskiem zintegrowane z ogólnym systemem zarządzania, np. w przedsiębiorstwie lub gminie.
Zarządzanie środowiskowe dotyczy planowania, organizowania, motywowania i kontroli działań w wyniku czego ulega zmniejszeniu negatywny wpływ organizacji/ działalności przedsiębiorstwa na środowisko.
Celem wdrożenia systemów zarządzania środowiskowego, jest ciągła poprawa wyników w zakresie ochrony środowiska we własnym przedsiębiorstwie.
Najważniejsze systemy zarządzania to:
• ISO 14001 – opracowany przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną – stosowany na całym świecie przez różne organizacje;
• System Ekozarządzania i audytu EMAS – opracowany przez Komisję Europejską – rejestracja systemu możliwa jest tylko przez organizacje posiadające swoje główne siedziby na terenie Unii Europejskiej;
• system The Green Dragon Environmental Management Standard – pięciostopniowy system zarządzania środowiskiem. Przeznaczony dla mniejszych przedsiębiorstw, dla których norma ISO 14001 może być zbyt trudna do wdrożenia.
W celu uzyskania certyfikacji systemu zarządzania środowiskowego audytor regularnie ocenia zgodność z wymaganiami normy, wdrożenie systemu oraz program środowiskowy. Tylko w przypadku spełnienia wszystkich wymagań organizacja bądź przedsiębiorstwo, może ubiegać się o certyfikację.
Optymalizacja procesów ekologicznych.
Optymalizacja procesów ekologicznych to kluczowy aspekt w walce o zrównoważone wykorzystanie zasobów i ochronę środowiska.
Obejmuje ona różne dziedziny, takie jak na przykład:
• projektowanie i optymalizację procesów technologicznych;
• logistykę odzysku i ekologistykę:
• optymalizację procesów spalania.
Źródło:
https://www.gov.pl/web/klimat/emas/gov.pl
Nierzwicki Witold, Zarządzanie środowiskowe, PWE, s. 7,
Poskrobko Bazyli, Poskrobko Tomasz, Zarządzanie środowiskiem w Polsce,
M. Dębowska, Systemy zarządzania środowiskowego
Green Business Centre www.greenbusinesscentre.org.uk.
System zarządzania środowiskowego EncyklopediaZarządzania
