Zerowy ślad węglowy. Co to tak naprawdę oznacza?
Zerowy ślad węglowy odnosi się do sytuacji w której działalność, proces, produkt lub organizacja nie emituje netto dwutlenku węgla do atmosfery. Możliwe jest to wtedy, gdy ilość wprowadzonego CO2 jest równoważna ilości CO2 usuwanego z atmosfery.
Ograniczanie emisji dwutlenku węgla wynika z konieczności obniżenia temperatury Ziemi do znacznie poniżej 2°C. Dwutlenek węgla jako jeden z gazów cieplarnianych przyczynia się do jej wzrostu. Aby zmobilizować Państwa Europejskie do podjęcia działań redukcyjnych przyjęte zostały następujące dokumenty:
Porozumienie paryskie
Porozumienie międzynarodowe, które zostało przyjęte w 2015 roku w ramach Konwencji Ramowej Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). Celem Porozumienia Paryskiego jest ograniczenie wzrostu temperatury globalnej poniżej 2 stopni Celsjusza w stosunku do poziomów sprzed epoki przemysłowej, a także dążenie do ograniczenia tego wzrostu do 1,5 stopnia Celsjusza.
Europejski Zielony Ład (European Green Deal)
Inicjatywa Unii Europejskiej, której celem jest przekształcenie gospodarki europejskiej w zrównoważony, zielony system, który będzie stopniowo redukował emisje gazów cieplarnianych, w tym CO2. Europejski Zielony Ład obejmuje szereg działań mających na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, co oznacza, że emisje netto gazów cieplarnianych będą równoważone przez usuwanie lub absorpcję tych gazów z atmosfery.
Europejski System Handlu Emisjami (EU ETS)
To kluczowy instrument Unii Europejskiej w zakresie redukcji emisji CO2 w sektorze energetycznym oraz w sektorach przemysłowych, które podlegają systemowi. EU ETS określa limit emisji CO2, a następnie przyznaje odpowiednie ilości uprawnień do emisji, którymi można handlować. Komisja Europejska konsekwentnie realizuje plan redukcyjny wprowadzając akty prawne wymuszające podejmowanie działań w coraz szerszych kręgach zainteresowanych. Mowa o rewizji dyrektywy EU ETS potocznie nazywanej ETS 2 która obejmować będzie budynki, transport drogowy oraz przemysł dotychczas nie objęty dyrektywą EU ETS. W przypadku podmiotów objętych ETS 2 opłaty za emisję będą nakładane za dostawcę paliwa (zgodnie z zasadą zanieczyszczający płaci), którzy będą ewidencjonowali ilość sprzedawanych surowców energetycznych i nabywać odpowiednią ilość uprawnień do emisji CO2. Oznacza to, że koszt obsługi systemu zostanie przerzucony na odbiorcę końcowego. Planowane wejście w życie przepisów datuje się na 1 stycznia 2027 r. z możliwością odroczenia do 2028 r.
Działania mitygacyjne
World Resources institute, na podstawie IPCC AR6 podaje 10 kluczowych działań niezbędnych do podjęcia w celu łagodzenia zmian klimatycznych.
Są to:
• Odchodzenie od gospodarki opartej na węglu
• Inwestycja w wysokowydajne odnawialne źródła energii
• Modernizacja i dekarbonizacja budynków
• Decarbonize cement, steel and plastics
• Przejście na pojazdy elektryczne
• Zachęcanie do przemieszczania się komunikacją miejską, pieszo lub z wykorzystaniem rowerów
• Dekarbonizacja lotnictwa i żeglugi
• Zaprzestanie wylesianiu oraz przywracanie terenów zdegradowanych
• Zaprzestanie marnotrawieniu żywności oraz ulepszanie praktyk rolnicznych
• Zwiększenie spożycia produktów pochodzenia roślinnego, zmniejszenie konsumpcji pokarmów mięsnych.
W jaki sposób przedsiębiorca może się odnaleźć w tej sytuacji?
Nawet jeżeli teraz wydaje się, że liczenie śladu węglowego może być uznane za "nowo-modę" lada dzień stanie się zobowiązaniem porównywalnym do tego jakie ciąży na przedsiębiorcach w związku z przygotowaniem sprawozdania finansowego.
Wiarygodność raportowanych danych dotyczących sprawozdawczości niefinansowej będzie weryfikowana przez biegłego rewidenta lub firmy audytorskie co wynika z dyrektywy CSRD. (Dyrektywa ta weszła w życie 5.01.2023 r. Państwa członkowskie mają 18 miesięcy na jej implementację. W przypadku Polski zostanie ona zaimplementowana poprzez zmiany w Ustawie o rachunkowości do dnia 6 lipca 2024 r.).
Ślad węglowy jest elementem sprawozdawczości niefinansowej i każda zobowiązana do raportowania firma, zgodnie ze standardami ESRS, będzie raportowała jego wielkość.
Dążenie do osiągnięcia zerowego śladu węglowego musi być poprzedzone wcześniejszymi krokami wymaganymi przez standardy dotyczące sprawozdawczości niefinansowej tj. obliczenie śladu węglowego, ustalenie planu redukcji i kompensacja emisji niemożliwych do uniknięcia.
Systemowe podejście do tematyki liczenia śladu węglowego pozwoli przedsiębiorcom być konkurencyjnym na tle innych przedsiębiorstw.
Źródła:
https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20191115STO66603/ue-i-porozumienie-paryskie-w-strone-neutralnosci-klimatycznej
https://climate.ec.europa.eu/eu-action/eu-emissions-trading-system-eu-ets/ets-2-buildings-road-transport-and-additional-sectors_en?prefLang=pl
Autorka opracowania
