Dofinansowanie do działań związanych ze zmianami klimatu - na jakie działania i dla kogo?

Część Funduszy Europejskich w perspektywie finansowej na lata 2021-2027 przewidziana jest na działania związane ze zmianami klimatu.
W dokumencie opisującym poszczególne cele szczegółowe można przeczytać, że „zaobserwowane w ostatnich latach zmiany klimatyczne wymuszają przeprowadzenie szeregu przedsięwzięć mających na celu minimalizację negatywnych skutków tych zmian i ich oddziaływania na gospodarkę, środowisko oraz społeczeństwo”.

Na dzień 25.09 w ramach priorytetu I: "wsparcie sektorów energetyka i środowisko" możliwe jest uzyskanie dofinansowania na adaptację terenów zurbanizowanych do zmian klimatu. Strategia programu na lata 2021-2027, a w tym lista sektorów które ubiegać się mogą o dofinansowanie dostępna jest na stronie FENiKS

Na co można otrzymać dofinansowanie?

Dofinansowanie będą mogły otrzymać projekty które dotyczą m.in.:
1. Wsparcia zrównoważonych systemów gospodarowania wodami opadowymi z udziałem zieleni/zielono‐niebieskiej infrastruktury/rozwiązań opartych na przyrodzie,
2. Wdrożenia inwestycji określonych w miejskich planach adaptacji do zmian klimatu, obejmujących m.in. zrównoważone i zaadaptowane do zmian klimatu systemy gospodarowania wodami opadowymi oraz rozwój zielono‐niebieskiej infrastruktury.

Uprawnionymi do składania wniosków są:
1. jednostki samorządu terytorialnego,
2. jednostki organizacyjne działające w imieniu jednostek samorządu terytorialnego,
3. podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego
natomiast o dofinansowanie w ramach działania mogą ubiegać się wyłącznie miasta, które uczestniczyły w realizacji projektu „Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców” oraz m.st. Warszawy.

Na jakie działania?

Dofinansowanie może zostać przyznane projektom, które dotyczą m.in.:
1) wsparcia zrównoważonych systemów gospodarowania wodami opadowymi z udziałem zieleni/zielono‐niebieskiej infrastruktury/rozwiązań opartych na przyrodzie.
2) wdrożenia inwestycji określonych w miejskich planach adaptacji do zmian klimatu, obejmujących m.in. zrównoważone i zaadaptowane do zmian klimatu systemy gospodarowania wodami opadowymi oraz rozwój zielono‐niebieskiej infrastruktury.
3) systemów w zakresie gospodarowania wodami opadowymi mających za zadanie zapobieganie podtopieniom i zalaniom oraz ograniczanie skutków tych zjawisk, zwiększenie odporności na ekstremalne zjawiska pogodowe (ulewy oraz powodzie błyskawiczne), spowolnienie odpływu wód opadowych oraz retencjonowanie wody w zlewniach lokalnych wraz z systemami jej dystrybucji na okres suszy. Projekty takie będą łączone z projektami dotyczącymi zielononiebieskiej infrastruktury. Wspierane inwestycje dotyczyć będą m.in.:

budowy, rozbudowy lub remontu sieci kanalizacji deszczowej oraz infrastruktury towarzyszącej, w tym urządzeń wodnych i zieleni, która przyczynia się do odprowadzania, zatrzymania, retencjonowania, wykorzystania wód opadowych i/lub oczyszczania (w razie potrzeby) wód opadowych, przy czym dla tej infrastruktury preferowane będzie użycie metod naturalnych lub bazujących na naturalnych (rozwiązania oparte na przyrodzie), w tym wiążących się z zasilaniem wód gruntowych i podziemnych oraz rozwojem zieleni.

Czym są metody natrualne lub bazujące na naturalnych?

to działania, wykorzystujące naturalną zdolność retencji, zagospodarowania, samooczyszczania oraz odprowadzania wód opadowych z danego terenu np. rowy odwadniające, muldy, zbiorniki odparowujące, obsadzone roślinnością stawy sedymentacyjne, obiekty hydrofitowe oczyszczania wód opadowych, ogrody deszczowe, mikromokradła, niecki bioretencyjne i infiltracyjne;

zazielenienia zbiorników wodnych lub ich renaturyzacji w lokalnych zlewniach miejskich;
budowy, rozbudowy lub remontu zbiorników wód opadowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą (w tym m.in. urządzenia podczyszczające i instalacje rozprowadzania zebranej wody);
likwidacji zasklepienia lub uszczelnienia gruntu poprzez stosowanie wzmocnień przepuszczalnych dla wody np.: ażurowych lub żwirowych, jak również poprzez stosowanie rozwiązań opartych na przyrodzie, w tym zakładających przywrócenie do stanu pierwotnego;

2. Zieleń stosowana w projektach powinna składać się z gatunków rodzimych, zaś działania adaptacyjne nie powinny przyczyniać się do spadku różnorodności biologicznej, lecz jej zachowania lub wzrostu.

Kosaciec występujący naturalnie
3. Dopuszczalne jest sfinansowanie również następujących elementów dodatkowych: infrastruktury dla udostępniania zieleni oraz zielono‐niebieskiej i niebieskiej infrastruktury (np. ciągi pieszo‐rowerowe, stojaki na rowery, ścieżki, ławeczki, kosze na śmieci, infrastruktura oświetleniowa, toalety publiczne, obiekty małej architektury, place zabaw dla dzieci, siłownie plenerowe) oraz niewielkich działań rekultywacyjnych i remediacyjnych terenu znajdującego się w granicach projektu zieleni lub zielono‐niebieskiej i niebieskiej infrastruktury.
4. W ramach projektów nie będą finansowane prace pielęgnacyjne takie jak sezonowe koszenie trawników i poboczy dróg, przycinanie żywopłotów, gałęzi, obsadzanie i pielęgnacja istniejących kwietników i rabat kwiatowych, jesienne sprzątanie liści itp.
5. Dodatkowo, punktowane będą projekty zakładające rozszczelnienie i odsklepianie terenu, w tym odbetonowanie, w ramach projektów oraz zwiększające ogólny udział zieleni i niebieskiej infrastruktury na obszarach miejskich.
6. Dodatkowo, w ramach działań adaptacyjnych, wspierane będą również projekty dotyczące gospodarowania i zarządzania wodą przeznaczoną do spożycia (z wyjątkiem uzdatniania i dystrybucji wody do odbiorców) w zakresie, w jakim wynika to z konieczności dostosowania do ekstremalnych zjawisk pogodowych (adaptacji do zmian klimatu).

Jaki jest poziom dofinansowania?

1. Minimalna kwota dofinansowania projektu wynosi 1 000 000,00 PLN.
2. Maksymalny poziom współfinansowania projektu ze środków Funduszu Spójności wynosi 77% wartości wydatków kwalifikowalnych.
3. Maksymalny poziom dofinansowania całkowitego wydatków kwalifikowalnych na poziomie projektu (środki UE + współfinansowanie ze środków krajowych przyznane beneficjentowi przez właściwą instytucję) wynosi 85%.

Czym jest zmiana klimatu w warunkach polskich?

Nawet w naszej szerokości geograficznej odczuwamy konsekwencje zmian klimatu. Aktualnie są mniej dotkliwe niż dla innych lokalizacji, ale bez wątpienia jesteśmy ich świadkami. O zidentyfikowanych sektorach wrażliwych na zmiany klimatu i zagrożeniach klimatycznych można przeczytać w miejskich planach adaptacji do zmian klimatu tzw. MPA
Czytając MPA miast, które przystąpiły do opracowania takich planów, zauważyć można powtarzające się, następujące zagrożenia klimatyczne: występowanie dni z temperaturą powyżej 30 stopni, okresy bezopadowe lub nagłe opady deszczu tzw. powodzie błyskawiczne.

Jeżeli chcesz zwiększyć swoją odporność na skutki zmian klimatu możesz stać się beneficjentem funduszy europejskich FENiKS, czyli funduszy na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko na lata 2021-2027.

Harmonogram naboru wniosków dostępny jest na stronie programu FENiKS.

Autorka opracowania